Czym jest butoh? Jest to awangardowy taniec japoński, który powstał w drugiej połowie XX wieku a jego twórcą byli Tatsumi Hijikata i Kazuo Ohno. Butoh powstał w odpowiedzi na skostniałe sztywne zasady sztuki klasycznego tańca. Powolne ruchy ciała, dłonie „rozmawiające” z powietrzem, gruba warstwa spękanej białej farby na twarzy tancerza – rodzaj maski. W butoh jest ważne pozwolenie swojemu ciału na ruch i uzewnętrznianie emocji, które często bywają zaskakujące dla samych tancerzy butoh. W butoh, w przeciwieństwie do klasycznego tańca, brzydota, starość, smutek, niedoskonałość odgrywają bardzo ważną rolę, jako pokazanie pełni kondycji człowieka.
Jest tańcem buntu i sprzeciwu wobec wyuczonej doskonałości ruchu. Próbą odnalezienia własnej, oryginalnej twórczości na parkiecie. Wprawienia się w ruch, a nie wykonywania go. W tym tańcu coś umiera i rodzi się ponownie, każda nowa poza jest czymś wyjątkowym, unikalnym, nie do odtworzenia. Może właśnie to jest powodem wyjątkowości butoh.
Butoh to filozofia tańca a zarazem bardzo intymne przeżycie własnej cielesności i psychiczności zintegrowanych w akcie tańca.
Okazuje się, że butoh jest czymś „rozmazanym”, czymś w naszej kulturze europejskiej mało znanym i przez to często nie rozumianym właściwie.
Przypomina mi się od razu niezapomniane spotkanie z Yoshito Ohno (syn i kontynuator działalności Kazuo Ohno) w Warszawie w 2014 w Muzeum Azji i Pacyfiku. Zapytałam się o to, czy cisza jest ważna w butoh. Yoshito się szeroko uśmiechnął i powiedział, że właśnie cisza jest bardzo ważna, momenty ciszy stanowią niezwykłe preludium do dalszych działań w spektaklu. Cisza to w pewnym sensie bycie w nie-bycie. Jest to coś niezwykłego, że cisza jest tak samo ważnym preludium jak dźwięk. Cisza raczej jest spychana w tło i ludzie z reguły nie chcą słuchać ciszy.
Ps: w Polsce propagatorami tego tańca są m.in.: Teatr AMAREYA z Gdańska (Katarzyna Pastuszak – obroniła pracę doktorską o butoh Tatsumiego Hijkaty), Sylwia Hanff (Teatr LIMEN), Aleksandra Capiga-Łochowicz, Miho Iwata, TO-EN.
