Od dekady w środowisku niesłyszących toczy się ożywiona dyskusja na temat Kultury Głuchych, tożsamości osób niesłyszących w kontekście obrony Polskiego Języka Migowego i ustawy o PJM. Forum deaf.pl stało się zaczynem tej dyskusji. Organizacja kolejnych edycji konferencji Głusi Maja Głos pokazała, że dyskusja jest potrzebna i także rozmowa na temat tożsamości ludzi głuchych w Polsce.
Czym jest ta Kultura Głuchych? Jej wyznacznikami są:
- zbiorowe przekonania i mentalność osób głuchych (odrzucenie oralizmu, sprzeciw wobec medycznej definicji głuchoty, preferencja języka migowego)
- swoisty kodeks towarzyski czyli savoir-vivre,
- sztuki wizualne (sztuki plastyczne, film, teatr, poezja, deaf – art)
- organizacja życia społecznego i towarzyskiego (kluby i świetlice, organizacje polityczne i kulturalne, organizacje sportowe, wydarzenia, igrzyska olimpijskie Deaflympic (aktualnie Deaflympic odbywają się w tym roku w lipcu w Turcji), Międzynarodowy Dzień Głuchych, konferencje poświęcone Kulturze Głuchych (np. konferencje „Głusi Mają Głos” edycje 1-4), wybory Miss i Mistera Głuchych, Festival Clin d’œil w Reims we Francji
-
praca Przemysława Slawika historia Głuchych, wszelkie zapiski i dokumentacje historii Głuchych działaczy itp. Odbywają się też spotkania i seminaria na temat historii Głuchych. W Polsce Instytut Surdus Historicus prowadzi badania nad historią Głuchych w Polsce, oprócz dokumentacji znajdującej się w Polskim Związku Głuchych.
- język migowy i jego zapis video. W Polsce Pracownia Lingwistyki Migowej Uniwersytetu Warszawskiego opracowuje całościowy Korpus Polskiego Języka Migowego – zbiór znaków, humoru, wyrażeń, metafor charakterystycznych dla danego regionu w Polsce itp. i migane przez osoby natywne.
Włączenie się w kulturę Głuchych następuje na dwa sposoby:
- Jako pokolenie rodziny Głuchych
- Jako uczeń szkoły dla Głuchych w internacie
- Jako CODA – świadomy CODA (słyszące dziecko Głuchych rodziców) dwujęzyczny i aktywny w środowisku głuchych.
- W niektórych przypadkach jako osoba w dorosłym wieku związana z osoba głuchą w związku i aktywna w środowisku oraz biegle migająca
Od lat też się toczy szeroka dyskusja jak zapisywać słowo głuchy. I tu powstaje problem, czy pisać dużą literą czy małą. Gdyż Głusi pisani przez duże G to Głusi kulturowo i mający tożsamość osoby Głuchej. A do głuchych przez małe g zaliczamy wszystkie pozostałe osoby, które przeważnie znajdują się pomiędzy dwoma światami, wychowani byli w rodzinach słyszących i ich językiem jest język foniczny. Ale tu też się rodzi wiele wątpliwości związanych z poczuciem bycia w Kulturze Głuchych przez same osoby głuche. Na pewno jednym z najważniejszych wyznaczników jest posługiwanie się biegle językiem migowym (albo jako język dzieciństwa, albo jako język dobrze wyuczony i połączony z szeroką aktywnością w świecie Głuchych i ich akceptacją).
Ja z pewnością nie jestem osobą Głuchą. Moim językiem jest język polski mówiony, pisany i czytany. Ale się sympatyzuję z środowiskiem i ich dążeniami, nie przymykając jednak oka na pewne negatywne aspekty, które być może kiedyś opiszę z perspektywy osoby, która uczestniczyła w wzroście świadomości osób głuchych w Polsce z ostatniej dekady.